زمانی که صحبت از جک می‌شود، اولین چیزی که به ذهن ما خطور می‌کند، پنچری لاستیک ماشین است. یک جک به راحتی می‌تواند یک ماشین به وزن سه تن را به بالا هدایت کند تا تعویض تایر امکان پذیر شود. در بسیاری از صنایع نیز از جک‌های غول پیکر برای جابجایی اجسام سنگین استفاده می‌شود. جک‌ها بر اساس قانون پاسکال کار می‌کنند. به گونه‌ای که نیروی محدود در سطح مقطع کوچک را به نیروی بزرگ در سطح مقطع با مساحت بیشتر تبدیل می‌کنند. جک‌ها به دو نوع هیدرولیک و پنوماتیک تقسیم می‌شوند که هر کدام کاربردها و مزایای منحصر به فرد خود را دارند. تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک موضوعی قابل توجه در انتخاب جک است.
در ادامه به معرفی کامل جک یا سیلندر هیدرولیک، جک پنوماتیک، مزایا و معایب هر یک می‌پردازیم. بنابراین اگر می‌خواهید بدانید که تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک چیست؟ با ما همراه باشید.
جک هیدرولیک چیست؟
برای اینکه بهتر متوجه شویم که جک هیدرولیکی چگونه کار می‌کند، ابتدا باید با مفهوم هیدرولیک آشنایی پیدا کنیم. هیدرولیک به این معناست که کاری را با تحت فشار دادن مایع انجام دهیم. معمولا مایعی که در جک هیدورلیک استفاده می‌شود، روغن است که با انعطاف پذیری بالا نیرو را افزایش می‌دهد و یک بار سنگین را به سمت بالا هدایت می‌کند. این روش با دقت و راندمان بالا باعث افزایش نیرو می‌شود و جسم را جابجا می‌کند.
به طور خلاصه، جک هیدرولیکی یا روغنی مجموعه‌ای از قطعات فلزی و روغن است که با کمک یک اهرم می‌توان از نیروی بالابرنده آن استفاده کرد. این جک بر اساس قانون پاسکال کار می‌کند. بر اساس این قانون، اگر دو سیلندر بزرگ و کوچک توسط یک سیال به هم متصل شوند و مقداری فشار به یک سیلندر وارد شود، همان فشار از طریق مایع سیال به استوانه بعدی منتقل می‌شود. اما در آنجا فشار برابر با نیرو در واحد سطح می‌باشد. به همین جهت، نیرویی که بر استوانه بزرگ‌تر وارد می‌شود بیشتر می‌شود و قدرت جابجایی اجسام سنگین را پیدا می‌کند.
مزایای جک هیدرولیکی
استفاده از جک هیدرولیکی دارای مزایای زیر است:
- طراحی آن ساده است و به راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بهترین گزینه برای جابجایی اجسام سنگین به شمار می‌رود.
- نسبت به جک‌های دیگر وزن سبک‌تری دارد.
- فضای زیادی برای عملکرد نیاز ندارد.
- آلودگی صوتی ندارد.
- سرعت بالایی دارد.
- از سیستم سوختی تجدیدپذیر استفاده می‌کند.
- قیمت مناسبی دارد.
معایب جک هیدرولیکی
- احتمال نشت و یا آلودگی روغن وجود دارد.
- کم شدن حجم روغن و به انتها نرسیدن بازوی جک باعث کاهش کارایی آن می‌شود.
- اگر آب بندها، میله اصلی و یا کاسه نمدها خراب شوند، میله جک به راحتی بالا و پایین نمی‌رود.
جک پنوماتیک چیست؟
جک پنوماتیک توسط هوا کار می‌کند. روند حرکت در این نوع جک به اینصورت است که هوای فشرده از پورت ورودی وارد جک می‌شود و در پشت سیلندر جمع می‌شود تا با کمک نیروی حاصله، صفحه ای که به شفت جک متصل شده، جابجا شود. در واقع هوای فشرده به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود و توسط این انرژی، اجسام سنگین را بلند می‌کند.
جک پنوماتیک از یک مخزن فلزی تشکیل شده که هوای فشرده در آن ذخیره می‌شود. یک شیر هم برای ورود و خروج هوا وجود دارد. زمانی که شیر باز می‌شود، هوای فشرده از طریق یک لوله به پیستون متصل می‌گردد و باعث می‌شود تا پیستون و بار بالا بروند. با توجه به اینکه جک پنوماتیک از جمله سیستم‌های پاک و بدون آلودگی به شمار می‌روند، از آنها در صنایع با حساسیت بالا چون تولید دارو یا صنایع غذایی استفاده می‌شود. اما اگر می‌خواهید بدانید که تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک چیست؟ با ما همراه باشید.
مزایای جک پنوماتیک
مزایای استفاده از جک پنوماتیک شامل موارد زیر است:
- مهم‌ترین مزیت این جک، استفاده از هوا می‌باشد. چراکه هوا در همه جا به وفور وجود دارد و ذخیره آن کار راحتی است.
- نوسانات حرارتی محیط بر هوای فشرده اثرگذار نیست و به همین جهت در مراکزی که دما به بیشترین و کم‌ترین تراز خود می‌رسد از این جک استفاده می‌کنند.
- این جک ایمنی بالایی دارد، چراکه هوای فشرده باعث انفجار یا حریق نمی شود.
- هوای فشرده پاک و تمیز است و تهدیدی برای محیط زیست به شمار نمی رود.
- این جک عمر طولانی، سرعت بالا و طراحی ساده ای دارد.
- قیمت آن ارزان و تعمیرات آن بسیار آسان است.
معایب جک پنوماتیک
با وجود مزایایی که این جک دارد، می‌توان به معایب زیر اشاره کرد.
- استفاده از این سیستم تنها تا میزان مشخصی مقرون به صرفه است و بیش از آن اقتصادی نیست.
- خارج شدن هوا از پیستون با سر و صدای زیادی همراه است.
- تهیه هوای فشرده بدون آلاینده و رطوبت کار مشکلی است.
- این جک دقت نسبتا پایینی دارد.
- جک پنوماتیک برای جابجایی بارهای سنگین مناسب نیست.
مقایسه جک هیدرولیک با پنوماتیک
تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک چیست؟ در ادامه به بررسی 7 تفاوت این دو جک با یکدیگر می‌پردازیم.
سیال عامل
مهم‌ترین تفاوت این دو جک در سیال عامل آنهاست. در جک هیدرولیک از روغن و در جک پنوماتیک از هوا استفاده می‌شود.
سرعت بلند کردن اجسام
به دلیل تراکم پذیر بودن هوا، در ابتدا سرعت انتقال نیرو در جک هیدرولیک بیشتر است، اما در ادامه سرعت پنوماتیک کم کم بیشتر می‌شود.
میزان انتقال نیرو
اگر دو جک پنوماتیک و هیدرولیک را در ابعاد و شرایط یکسان قرار دهیم، جک هیدرولیک توان انتقال نیروی بالاتری دارد. چراکه روغن تراکم ناپذیر است و باعث می‌شود تا تمام نیرو با پیستون منتقل شود. بنابراین استفاده از جک هیدرولیک برای اجسام سنگین مناسب‌تر است.
هزینه ساخت
در ساختمان جک پنوماتیک نیاز به مخزن، روغن و پمپ وجود دارد. این درحالیست که جک پنوماتیک از هوای موجود در فضا استفاده می‌کند. به همین جهت، هزینه ساخت جک‌های پنوماتیک کم‌تر است.
هزینه تعمیر و ایمنی
جک هیدرولیک از قطعات بیشتری برخوردار است و به علاوه روغن آن باید بعد از مدتی استفاده تعویض شود. به همین جهت هزینه تعمیر و نگهداری جک هیدرولیک از پنوماتیک بیشتر است.
ایمنی جک
هر دو جک هیدرولیک و پنوماتیک از ایمنی بالایی برخورداند. اما در صورت نشتی، روغن موجود در جک هیدرولیک به آرامی خارج می‌شود. اما در جک پنوماتیک، هوا با فشار خارج می‌شود و ممکن است باعث بروز آسیب شود.
ساختمان جک
هر دو جک ساختار نسبتا ساده ای دارند. اما در جک هیدرولیک یک مخزن برای نگهداری روغن وجود دارد. در حالی که جک پنوماتیک مخزنی برای نگهداری هوا ندارد.
جک هیدرولیک بهتر است یا پنوماتیک؟
با بررسی این موضوع که تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک چیست؟ می‌توانیم نتیجه گیری کنیم که هر کدام از این جک‌ها مزایا و معایبی دارند و برای مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال در صنایع خودروسازی، معادن، هوافضا، کشاورزی و غیره بیشتر از جک هیدرولیک استفاده می‌کنند. چرا که قدرت بالایی در جابجایی اجسام سنگین دارد. اما برای مراکزی با حساسیت بالا از جک پنوماتیک استفاده می‌کنند. زیرا هوای فشرده موجود در آن آلودگی برای محیط ندارد.
بدون دیدگاه